Voortgangsrapportages en jaarverslagen

Algemeen en vogelvlucht
In de gebiedsopgave Blauwestad richten wij ons, aan de hand van de thema's leefbaarheid, economische kracht en sociale samenhang, op de versterking van Het Oldambt en in bredere zin de regio Oost-Groningen. Zoals de aanduiding van het gebied al doet vermoeden werken wij hierin samen met de gemeente Oldambt. Ze vormt een gezamenlijke inzet en zorg die wij de komende jaren willen voortzetten. Ontwikkeling van woningbouw en kaveluitgifte speelt een centrale rol in deze versterking, de baten die wij hieruit genereren worden ingezet voor de ontwikkeling van het gebied. In het bijzonder gaat het om de verdere ontwikkeling en (landschappelijke) inrichting van de woongebieden en de ontsluiting van het gebied door (recreatieve) infrastructuur en voorzieningen.

In 2023 komt de realisatie van het aantal verkochte kavels uit op 28. Dit is een aanzienlijke en tegelijkertijd voorziene daling ten opzichte van 2022, in welk jaar 123 kavels werden overgedragen. Deze daling was zoals gezegd verwacht en ingecalculeerd. Uiteindelijk viel het realisatiecijfer 2023 lager uit dan de eerdere prognose (38 kavels). Voorname oorzaken zijn een stijgende hypotheekrente in combinatie met een kavelaanbod in het hogere prijssegment, een stagnerend consumentenvertrouwen en een verminderde interesse voor projectmatige nieuwbouwwoningen. Ook (de landelijk bekende) stagnatie in het traject van vergunningverlening is in sommige gevallen debet aan het niet tot stand komen van een transactie. Eind 2023 stabiliseerde deze situatie zich enigszins, hetgeen zich vertaalde in een licht stijgende interesse/vraag. In dit opzicht was 2023 een intensief jaar. In het vinden van het juiste maatwerk en zoeken naar de balans tussen vraag en aanbod, zowel als het gaat om het vrije kavelareaal als om de afstemming met betrokken ontwikkelaars in de ontwikkeling en verkoop van de projectmatige kavels/woningen. Daarnaast was het zaak - ondanks dus een stagnerende vraag - om oog te blijven houden voor de doorontwikkeling van nieuwe deelgebieden en uitbreiding van het kavelareaal. In 2023 zijn hier de nodige stappen in gezet, onder meer in het verder bouwrijp maken van de noordelijke eilanden in Het Riet: Langeland, Endelave en Bornholm. Ook vorderde - met de bouw van een drietal bruggen en een nieuwe jachthaven - het bouwrijp maken van Havenkwartier Midden. Voor Het Park kwam een eerste stedenbouwkundige uitwerking voor een volgende bouwfase ('Het Park II') tot stand en starten enige voorbereidende werkzaamheden met het egaliseren van grond. Met dit dubbele spoor van een sterke verkoopbegeleiding en -promotie en een focus op de verdere ontwikkeling van de woongebieden en uitbreiding van het kavelareaal weet het projectbureau Blauwestad zich op de goede weg en ziet zij het jaar 2024 met vertrouwen tegemoet.

De woongebieden hebben onverminderd de aandacht van de projectorganisatie. Gelet op het zich gestaag uitbreidende beheer- en woongebied en in het kader van het creëren van participatiebanen is de buitendienst uitgebreid. Door het beheer en onderhoud(sprogramma) voor wegen, bermen en openbaar groen grotendeels binnen de eigen organisatie uit te voeren zijn de lijnen kort, is de zichtbaarheid voor bewoners groot en kan vlot worden gehandeld als dat nodig is (richting de in het gebied actieve aannemers).
Het beheer (maaien waterplanten) van het Oldambtmeer krijgt een duidelijke impuls met een innovatieve wijze van monitoring van de maairoutes. Dit proces is vormgegeven binnen een zogenaamde Startup In Residence (SiR), onder begeleiding van SiR Noord-Nederland. Deze stichting brengt overheidsorganisaties in contact met innovatieve startende bedrijven. De provincie Groningen is een van de participanten om dit programma mogelijk te maken. Techmaps, de startup, heeft het meer en de plantengroei met gedetailleerde satellietfoto's in kaart gebracht. Op basis daarvan zijn maairoutes bepaald. Door de maaiboten met behulp van gps aan te sturen kan efficiënter en nauwkeuriger worden gemaaid. Daarnaast is voor de vaarrecreatie een applicatie ontwikkeld die de gebruiker op basis van gps-locatie in staat stelt te zien waar recent gemaaid is.

Met onder meer REP-middelen worden nieuwe (recreatieve) verbindingen en ontsluitingen gecreëerd. Ook faciliteert het projectbureau diverse evenementen die reuring geven en samenhang en sociale verbondenheid vergroten, waaronder het festival Waterbei en Beachvolleybal.

Het projectbureau voert op periodieke basis - zulks in het kader van het vormgeven van actieve burgerparticipatie-overleg met Bewonersbelangen Blauwestad, waarin de bewonersvertegenwoordigingen uit de diverse woongebieden zijn vertegenwoordigd.
De deur van het projectbureau staat open voor individuele vragen van bewoners. Deze boodschap wordt binnen bewonersbelangen gecommuniceerd en blijft niet onopgemerkt/onbenut.  

De ontwikkeling van Blauwestad krijgt bestuurlijk vorm binnen de stuurgroep Blauwestad, de actuele thema's zijn beschreven in het bestuursakkoord van mei 2020 en betreffen onder meer de (stedenbouwkundige) afronding van Het Havenkwartier (werktitel Havenkwartier Midden)), een nieuw bestemmingsplan en afspraken over het beheer en onderhoud in combinatie met de overdracht van de openbare ruimte en infrawerken. Elementen rond deze thema's komen terug in deze rapportage 2023.

De projectorganisatie, ingericht naar de thema's vastgoed, landschapsontwikkeling, water- en infrawerken en evenementen, heeft onderdak in het projectbureau Blauwestad. De projectorganisatie en het bureau wordt in stand gehouden door de provincie. De gemeente levert de nodige personele capaciteit en expertise en is vertegenwoordigd in diverse afstemmingsoverleggen, zowel op directie- als operationeel niveau.

Kaders en hoofdthema's
Met een breed palet aan recreatieve faciliteiten en de aanwezige natuurwaarden is Blauwestad een uniek woon- en recreatiegebied in het Oldambt. Die waarde en uniciteit willen we behouden en versterken. Daarbij grijpen we (terug) naar de volgende uitgangspunten en thema's:

• De verdere uitwerking en uitvoering van de begin 2015 vastgestelde woningbouw- en verkoopstrategie 'Blauwestad aanpak 2015 » zichtbaarheid van kwaliteit'.

Wij investeren in verbreding van het woningbouwproduct, meer vraaggericht en kleinschalige ontwikkeling. Deze strategie is ingezet om de kaveluitgifte en grondopbrengsten te stimuleren, dusdanig dat deze in de pas lopen met de grondexploitatie Blauwestad.

• Het blijven investeren in recreatieve en toeristische voorzieningen, onder meer bestaande uit wandel-, fiets- en vaarroutes, aanlegvoorzieningen, uitbreiding van het vaarroutenetwerk.

• Woongebieden Blauwestad:

Samen met de gemeente zorgen wij voor het verbeteren van de infrastructuur en voor een goed beheer van de openbare ruimte. In dat kader maken wij met de gemeente afspraken over (een gefaseerde) overdracht van eigendommen in de openbare ruimte en over de verdeling of overdracht van het beheer en onderhoud.

• Oldambtmeer: samen met de gemeente, het waterschap Hunze en Aa's en overige betrokkenen zorgen wij voor schoon, veilig en goed bevaarbaar water.

• Het voeren van een actieve promotiecampagne en het organiseren van en/of faciliteren van evenementen in Blauwestad.

GREX-doelstelling 2023
De Grondexploitatie Blauwestad (GREX) ziet toe op een toekomstbestendige ontwikkeling van Blauwestad. Voor het kalenderjaar kent de GREX een prognose van 38 kavels. Ultimo 2023 bedraagt het verkoopcijfer 28. Zoals hierboven beschreven zijn daar diverse oorzaken voor aan te wijzen. De verhouding projectmatige kavels/vrije kavels bedraagt 10/18. De geleverde vrije kavels zijn verspreid over alle woongebieden. Met de verkoop van diverse projectmatige kavels in Het Havenkwartier resteren in dit deelgebied nog enkele kavels. Meerdere kavels in Het Riet (Falster II en Lindholm & Saltholm) worden overgedragen, in deze projectmatige deelgebieden resteren ultimo 2023 nog diverse kavels.

Vastgoed en Infrastructuur woongebieden
Doel: start/continuering van de verkoop van bouwkavels conform de in 2015 vastgestelde woningbouw- en verkoopstrategie

Eind 2023 wordt het appartementencomplex Arsenaal opgeleverd en nemen de kopers van de in totaal 29 appartementen hun intrek. Eind september start de verkoop van het project Berlage Singels (vrijstaande en geschakelde woningen in jaren '30 stijl) in het bouwgebied Havenkwartier Midden. Drie in aanbouw zijnde bruggen in ditzelfde bouwgebied komen gereed, en zijn onderdeel van de ontsluitingswegen. Het project Havenkade dat zich ontwikkelt rond de bestaande jachthaven in Het Havenkwartier bereikt een eerste mijlpaal. Het ontwerp van het binnen fase 1 geplande appartementencomplex (woon- en commerciële ruimtes) wordt definitief afgerond (november 2023), de verkoop start in 2024. Medio 2023 wordt in De Wei het blokvormige eiland Buiten Meerland - bestaande uit een verkaveling van vier ruim bemeten bouwkavels en beschikkend over een eigen beeldkwaliteitsplan - opgeleverd. Diverse vrije kavels Kievit fase 4 en 5 worden overgedragen, eind 2023 is het merendeel van de 26 tot dit deelgebied behorende kavels verkocht. De lopende projectmatige ontwikkelingen in Het Riet (Falster II en Lindholm & Saltholm) komen verder tot ontwikkeling. De eerste woningen worden gebouwd en het openbaar groen wordt aangeplant. Beide projectmatige deelgebieden zullen de komende jaren tot het kavelaanbod behoren. Het bouwrijp maken van en vervangen/nieuw aanleggen van verbindingsbruggen op de noordelijke eilanden Langeland, Endelave en Bornholm in Het Riet vordert gestaag. Deze komen in 2023 in ruwbouw gereed, begin 2024 volgen de afrondende werkzaamheden met het aanbrengen van brugleuningen en asfalt. Van de in Het Park toegevoegde woonstraat Vliegenzwam (29 kavels) zijn de eerste kavels getransporteerd, de belangstelling voor deze woonstraat is groeiende. Een andere ontwikkeling in Het Park is de start van een studie en schetsontwerp wat moet uitmonden in een geheel nieuw gedeelte dat aan Het Park wordt toegevoegd (werktitel 'Het Park II'). De verkaveling ten behoeve van grondgebonden woningbouw grenst aan het huidige woongebied Het Park en strekt zich uit tot De Wilgenborg en waar de Pieter Smitbrug aanlandt in Blauwestad. Eind 2023 wordt een eerste stedenbouwkundig ontwerp afgerond. In 2024 zal dit ontwerp tot bestekniveau worden uitgewerkt, gevolgd door een aanbesteding behoeve van het bouwrijp maken.

Resultaten en tendensen vastgoed en infra 2023:

• Realisatie GREX-doelstelling 2023 (38 kavels):

• overdracht 18 vrije kavels;
• overdracht 10 projectmatige kavels;
• realisatiecijfer 2023: 28 kavels (excl. vijf kavels restgrond);
• groei inwoneraantal Blauwestad 2023: 1.111 per 1 januari 2023 - 1.252 per 31 december 2023.

• Voorbereiding en/of realisatie bouw- en woonrijp maken bouwgebied:

• Realisatie bouwrijp maken bouwgrond project Havenkade (afronding in eerste kwartaal 2024) en afronding ontwerp appartementencomplex fase 1.
• Grondtransport (vanuit Het Havenkwartier) naar Het Riet ten behoeve van de afwerking van bermen en verkaveling van het eiland Falster II/III en bouwrijp maken van de noordelijke eilanden.
• Oplevering eiland Buiten Meerland, bestaande uit vier bouwkavels met een oppervlakte van circa 1.700 m ² per kavel, inclusief realisatie ontsluitingsdam.
• Totstandkoming stedenbouwkundig ontwerp en (proef)verkaveling uitbreiding woongebied Het Park ('Het Park II').

• Herijking en vernieuwing bestemmingsplan: vaststellen en in procedure brengen voorontwerp bestemmingsplan Blauwestad Herziening 2023 door de gemeente Oldambt.
• Beheer en onderhoud bouwkavels woongebieden.
• Voeren van effectief toezicht op de toegenomen (bouw)activiteiten. Dit vindt onder meer plaats door structurele bouwoverleggen met de in het gebied actieve aannemers.
• Online marketingcampagne Wonen en Beleven op de eigen website, via social mediakanalen en via perspublicaties. In 2023 wordt tweemaal deelgenomen aan de landelijke Open Huizendagen, op 1 april en 30 september. Via de website, social media-kanalen of huis-aan-huis publicaties wordt door het projectbureau en/of de betrokken aannemers specifieke informatie gegeven over de (bouw)activiteiten en tijdelijke verkeersmaatregelen.

Doel: afronding hoofdinfrastructuur in bestaande woongebieden en realisatie ontsluiting nieuwe (projectmatige) deelgebieden

In het kader van de projectmatige ontwikkeling wordt (buiten de geplande hoofdinfrastructuur) nieuwe infrastructuur gerealiseerd. Deze is gealloceerd in de GREX, in afstemming met de nog te realiseren en geplande hoofdinfrastructuur. Waar nodig is de realisatie van de hoofdinfrastructuur herijkt.

• Realisatie en oplevering Blauwe Beekjuffer (Hoofdstraat, in verlengde tracé Pieter Smitbrug).
• Realisatie rioleringen, twee verbindingsbruggen (Redersburg en Palmarbrug) en start realisatie jachthaven Havenkwartier Midden.
• Ruwbouw verbindingsbruggen eilanden Langeland, Endelave en Bornholm in Het Riet Noord (afrondende werkzaamheden eerste kwartaal 2024).

Beekjuffer - Havenkwartier            Het Riet Noord - Endelave   Havenkwartier Midden

• Ring Blauwestad: realisatie verbreding fietspaden (westzijde Oldambtmeer), realisatie fietsverbinding sluis Midwolda, ontwerp fietsstraat Oostereinde (realisatie 2024), ontwerp oversteken Ekamperweg richting Reiderwolde (realisatie 2024), ontwerp en planning kano steigers (realisatie 2024), ontwerp en realisatie speeltuin strand Midwolda, afronding ontwerp verbetering toegangsweg en parkeerplaatsen (natuurbegraafplaats) Reiderwolde (realisatie 2024).

Beheer en Onderhoud
Doel: beheer en onderhoud van provinciale eigendommen (Oldambtmeer, bouwkavels, opstallen, infra- en kunstwerken, diverse delen openbare ruimte)

Het beheer en onderhoud is in de afgelopen jaren geïntensiveerd en op peil gebracht, deels uitgevoerd binnen de eigen provinciale organisatie. Het effect daarvan is dat het gebied er anno 2023 verzorgd bij ligt.

• Maaien bodemvegetatie Oldambtmeer, vaarweg Blauwe Passage en vaarroutenetwerk rond het Oldambtmeer. Het onderhoud gebeurt dit jaar op basis van een nieuwe maaikaart en maairoutes. Het resultaat en de ontwikkeling van de plantengroei wordt met behulp van satellietbeelden en gps-techniek gemonitord. Voor bewoners/recreanten is een applicatie beschikbaar waarmee kan worden nagegaan waar recent is gemaaid (lees ook onder Algemeen en vogelvlucht ).

• Inzet eigen gebiedsbeheer. Dit is sinds jaren vaste praktijk. Het leidt tot kostenbesparingen en versterkt het toezicht en mogelijkheid van direct ingrijpen. Gelet op het zich uitbreidende woon-/onderhoudsgebied en het streven om het beheer en onderhoud meer in eigen beheer uit te voeren zijn dit jaar extra buitendienstmedewerkers aangetrokken voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte.

• In de woongebieden (Het Riet, De Wei bij Kievit, Grutto, Leeuwerik en in Het Havenkwartier bij Scheepsmeter en Misthoorn) zijn vaargeulen/watergangen uitgebaggerd en zijn dieptepeilingen uitgevoerd. Dit krijgt een afronding in 2024, in combinatie met een oeverherstelproject in Het Havenkwartier door waterschap Hunze en Aa's.
• De in 2020 ingerichte werkschuur aan het Oostereinde functioneert als 'thuisbasis' voor de buitendienst medewerkers. In de werkschuur wordt werk 'van buiten naar binnen gehaald', bijvoorbeeld onderhoud van straatmeubilair. Blauwestad biedt hier tevens werkervaringsplaatsen met een brede diversiteit aan werkzaamheden. Ook wordt 'onderdak' geboden aan meerdere leerlingprojecten en/of stages van diverse (groen)opleidingen.

• Gebruik en beheer werkhaven Midwolda. De provincie maakt gebruik van de gemeentelijke werkhaven gelegen aan de noordzijde van het Oldambtmeer, voor het uitvoeren van (onderhouds)werken en de opslag van (werk)materialen en stalling van materieel.
• Het in het kader van agrarisch natuurbeheer en experimentele gewassenteelt verpachten of in bruikleen geven van diverse gebiedsdelen/herbestemmingsgronden, in combinatie met begrazing door een schaapskudde. Jaarlijks vindt een herziening of actualisatie plaats.  
• Per 2019 zetten de betrokken overheden (waterschap Hunze en Aa's, gemeente Oldambt en de provincie) zich gezamenlijk in voor het verbeteren en behouden van de zwemwaterkwaliteit. Het onderhoud van de stranden heeft de nodige aandacht, periodiek worden de stranden opgeschoond.
• Fasegewijze overdracht openbare ruimte en werken aan de gemeente Oldambt.

Doel: effectief/doelmatig beheer en exploitatie van de (recreatieve) faciliteiten in Het Havenkwartier (horeca- en havenfaciliteiten, strandvoorzieningen, camperplaatsen, sportplaats, evenemententerrein)

In de ontwikkelingsvisie wordt Het Havenkwartier opgetekend als het hart van Blauwestad waar wonen, werken en recreëren samenkomen. In 2021 zijn diverse stappen gezet ter behoud en versterking van deze centrumfunctie:

• Flexibel gebruik en inrichting kantoor- en receptieruimte projectbureau Blauwestad Redersplein 2. Beheer gebouw Redersplein 2-8, exploitatie van brasserie en havenkantoor door derde partijen.
• Pop Up Shops - meerdere containerunits voor kleinschalig/tijdelijk ondernemerschap (lees ook hierna onder Economie, Toerisme, Recreatie ).
• Diverse gebruiksmogelijkheden evenemententerrein en camperplaats.
• Exploitatie evenementenlocatie Wilgenborg. De volledig te verlichten Wilgenborg beschikt daarnaast over aansluitpunten voor elektra en water. Het (groen)beheer wordt periodiek uitgevoerd door of in opdracht van de provincie, in samenwerking met de gemeente en een groep van vrijwilligers. De programmering is in handen van de gelieerde stichting Wilgenborg. Hiermee is De Wilgenborg een volwaardige, toegankelijke en verzorgde evenementenlocatie, die voor tal van activiteiten kan worden gebruikt. Het streven is dat de exploitatie en onderhoud/beheer fasegewijs wordt overgenomen door genoemde stichting.
• Standplaatsen kleine horeca.

Landschap
Doel: landschappelijke inrichting (Blauwestad aanpak 2015 - zichtbaarheid van kwaliteit)

In de aanpak van 2015 is een route geschetst voor de landschappelijke inrichting, met als hoofdelement de ontwikkeling van een samenhangend landschapsplan. Uit die koker zijn in de afgelopen periode diverse maatregelen getroffen, waaronder het creëren van verblijf- en rustpunten. Ook worden diverse percelen ingezet voor experimentele gewassenteelt. De twee verkeersbruggen (Palmarbrug en Redersbrug) in Havenkwartier Midden zijn voorzien van plaquettes die over de historie van het gebied vertellen. Ook voor de verdere groene inrichting en aanplant van de (woon)gebieden vormt deze aanpak een leidraad.
De in Het Wold binnen het provinciaal programma Bos en Hout lopende studie is dit jaar verder uitgewerkt. Komend jaar start een eerste fase van uitvoering in het bestaande woongebied Het Wold I. Ook wordt gestart met het uitwerken van een herverkaveling van Het Wold II (ontwikkeling kavelareaal).
Tenslotte is in samenwerking met de gemeente Oldambt, waterschap Hunze en Aa's en het Groninger Landschap een aanpak voor oeverherstel aan de zuidwestzijde van het Oldambtmeer uitgewerkt. Dit herstel staat in het teken van de verdere landschapsontwikkeling en biotoopverbetering voor vissen. De uitvoering start in het komende jaar.
Al deze maatregelen en projecten dragen bij aan de verdere inrichting van het gebied, door het accentueren en leggen van landschappelijke en historische verbindingen.

Economie, Toerisme, Recreatie
Doel: start/continuering uitvoering economisch profiel; mobiliseren en faciliteren van ondernemers in
het gebied/vergroten economische dynamiek

In de ontwikkelingsvisie leggen provincie en gemeente zich door middel van het realiseren van een breed dooraderde recreatieve infrastructuur (Ring Blauwestad) toe op het scheppen van voorwaarden voor een economisch/recreatieve ontwikkeling van het gebied. Deze infrastructuur is voor een groot deel aangelegd. Het projectbureau ondersteunt daarin met een inmiddels volwaardig evenemententerrein. In 2016 hebben de provincie en gemeente zich opnieuw gecommitteerd aan het uitbreiden van de recreatieve infrastructuur en projecten (Investeringsagenda Ring Blauwestad). Voor 2023 kan als specifiek resultaat worden benoemd:

• Het projectgebied Havenkade, waarvan de eerste fase bestaande uit een appartementencomplex met een menging van woon- en commerciële functies in ontwikkeling is, staat mede in het teken van de trits economie, toerisme en recreatie (lees ook hiervoor onderdeel Vastgoed en Infrastructuur woongebieden ).
• Verhuur containerunits ten behoeve van tijdelijk ondernemerschap op het gebied van cultuur, educatie, recreatie en horeca (pop-upshops). De units zijn in 2023 overgebracht van de huidige locatie aan de boulevard van de jachthaven in Het Havenkwartier (thans bouwgebied Havenkade) naar een locatie direct bij het recreatiestrand in Het Havenkwartier. De units zijn het gehele jaar verhuurd en in gebruik (ten behoeve van de zwemrecreatie).
• Starten onderzoek extra ontsluiting noordelijke eilanden Het Riet (Kromme Elleboog) en creëren van kano inlaatplaatsen bij Reiderwolde (Het Wold), uitvoering in 2024 (lees ook hiervoor onderdeel Vastgoed en Infrastructuur woongebieden );
• Verbreding fietspaden westelijke zijde Oldambtmeer (2023) en planvorming fietsstrook Oostereinde met realisatie in 2024 (lees ook hiervoor onderdeel Vastgoed en Infrastructuur woongebieden ).
• Evenementen/(bewoners)initiatieven: (jaarlijks) circus, faciliteren winteractiviteiten (nieuwjaarsduik), appeloogst en -perserij, gewassenteelt, facilitering diverse (sport)evenementen (Waterbei, beachvolleybal).   

Gebiedsmarketing, Evenementen & Cultuur, Pers en Publicaties
Doel: voortzetten van de in 2013 resp. in 2015 (marketingplan en nieuwe beeldmerken resp. promotiecampagne Blauwestad aanpak 2015 - zichtbaarheid van kwaliteit) in samenwerking met de gemeente

Het marketingplan en promotiecampagne uit 2015 heeft zich vertaald in een sterk verbeterde en toegankelijke website, gerichte deelname aan woon- en consumentenbeurzen, weekendopeningen en deelname aan open huizendagen en het gericht zoeken en benutten van de (social) mediakanalen en publicaties. De focus ligt op direct klantcontact en directe opvolging van klantinteresse. Ze is daarnaast gericht gerichte informatievoorziening aan bewoners/publiek over de (bouw)activiteiten en tijdelijk gewijzigde verkeerssituaties.