2023 in vogelvlucht

Wat waren beleidsmatig gezien de belangrijkste resultaten en ontwikkelingen het afgelopen jaar? Hieronder leest u in het kort, per programma, een samenvatting. Uitgebreidere informatie vindt u in de programmaverantwoording onder de betreffende onderdelen.

Ruimte en water

Ruimte

• In december is het ruimtelijk voorstel NOVEX (Nationale Omgevingsvisie Extra) 'Dit is Groningen, waardevol Groningen' afgerond. Het voorstel is het antwoord van de provincie op het verzoek van het Rijk om ruimte te vinden voor 22 nationale programma's. Daarvoor is een kwaliteitskaart ontwikkeld, die de ruimtelijke kwaliteit in de provincie weergeeft. Dat is de basis onder het ruimtelijk voorstel.

• In 2023 is verder gewerkt aan de nieuwe Omgevingsvisie. Dit doen we samen met andere overheden, stakeholders en inwoners. Zo dragen we bij aan ruimtelijke kwaliteit en de doelstellingen van verschillende regionale opgaven en beleidsprogramma's.
• De Omgevingsverordening is in 2023 beleidsneutraal omgezet naar de vorm zoals vereist onder de nieuwe Omgevingswet die sinds 1 januari 2024 van kracht is.
• In 2023 is de Structuurvisie Oostpolder vastgesteld en is gestart met de opmaak van een Provinciaal Inpassingsplan inclusief milieueffectrapportage .

Water en klimaatadaptatie

• Eind 2023 hebben wij het ontwerp Regionaal Waterprogramma vastgesteld en ter inzage gelegd. Met het vaststellen van het Regionaal Waterprogramma voldoen we aan de verplichting vanuit de Omgevingswet. In dit eerste Regionaal Waterprogramma zijn alleen de wettelijk verplichte onderdelen opgenomen.
• Ook zijn er verdere stappen gezet in het dossier Aanvullende Strategische Voorraden, wat zich richt op het kunnen voldoen aan de drinkwatervraag op lange termijn (2050).

Milieu en energie

Milieu

• In december 2023 is het geactualiseerde Milieuprogramma vastgesteld. De komst van de Omgevingswet, het nieuwe college en de verschillende opgaven en ontwikkelingen maakten het wenselijk en noodzakelijk om deze actualisatie uit te voeren.

Gaswinning

• In het gasjaar 2023-2024 is het Groningenveld in een nieuwe fase gekomen. Het Groningenveld is ingezet voor minimumflow (de zogenaamde waakvlam) om extreme omstandigheden te kunnen opvangen, niet voor reguliere gasproductie voor leveringszekerheid. De staatssecretaris wil het Groningenveld per 1 oktober 2024 sluiten, gaf hij in zijn vaststellingsbesluit aan wat is vastgelegd in de Wet beëindiging gaswinning Groningenveld. Inmiddels is bij wet geregeld dat het Groningenveld definitief sluit en dat de putten gedicht worden.
• We hebben ons in 2023 samen met de regio ingezet om zowel voor schade als voor versterking tot betere afhandeling te komen. Het Agroprogramma heeft in 2023 de ondersteuning van agrariërs met consulenten doorgezet. Hierbij zijn aan het einde van 2023 tegen de tweehonderd agrariërs geholpen. Daarnaast hebben acht boerenbedrijven in een schade- en/of versterkingstraject steun ontvangen voor investeringen in hun bedrijfsvoering.

Energie

• In 2023 heeft het kabinet Nij Begun -maatregelen geformuleerd om met middelen voor isolatiemaatregelen de Groningse woningvoorraad in 2035 aardgasvrij gereed te hebben. Dit gebeurde in reactie op het rapport 'parlementaire enquête aardgasgaswinning Groningen'.
• Wij verlenen geen medewerking meer aan nieuwe plannen voor het opwekken van energie via zon en wind op land. Wel blijven we doorwerken aan de uitvoering van de Regionale Energie Strategie (RES). Wat betreft de opslag van energie in batterijen maken we een pas op de plaats om goed te onderzoeken hoe we dit willen organiseren en vormgeven.
• We hebben in 2023 een Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (PMIEK) 1.0 gepubliceerd. Dit is een eerste stap die ertoe moet leiden dat onze industrie en andere economische sectoren ook in de toekomst van voldoende (duurzame) energie kunnen worden voorzien. Deze duurzame energie zal ook in waterstof worden omgezet voor bedrijven in industriële processen.

Platteland en natuur

• Wij gaan met duidelijke kaders vanuit Provinciale Staten een gebiedsplan op hoofdlijnen opstellen in nauwe samenwerking met gebiedspartners in verschillende deelgebieden. Daarvoor hebben Provinciale Staten op respectievelijk 22 februari 2023 en 5 juli 2023 een Groningse startnotitie en een stand-van-zaken-document vastgesteld. Daartoe hebben we eind 2022 ook de Landbouw-update Groningen opgesteld waarmee we een toekomstbeeld hebben geschetst van de landbouw in Groningen in 2030. Inmiddels lopen nu in zeven deelgebieden gebiedsprocessen. Samen met de gebieden wordt toegewerkt naar een gebiedsplan voor en van Groningen.

Bereikbaarheid

Publieke mobiliteit

• We concluderen dat het aantal reizigers in de bussen en treinen nog niet terug is op het niveau van voor corona. Voor de treindiensten heeft er geen afschaling plaatsgevonden; voor de bus was dit wel aan de orde, er zijn in 2023 voorbereidingen getroffen om in 2024 weer op 92% van het aanbod te kunnen rijden.
• Onder de vlag van het Deltaplan voor het Noorden werken we volop aan de MIRT- onderzoeken (Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport) Lelylijn en Nedersaksenlijn en het onderzoek Verbeteringen Bestaand Spoor.

Voor de eerste fase van de Nedersaksenlijn, de spoorlijn Veendam-Stadskanaal heeft het Rijk in april 2023 middelen beschikbaar gesteld zodat deze spoorlijn gerealiseerd kan gaan worden. Voor de Wunderline is, in het kader van een mogelijke alternatieve en goedkopere invulling, de mogelijkheid van een directe trein Groningen-Bremen, zonder overstap in Leer, onderzocht. In het project Groningen Spoorzone is door ProRail en de aannemers flink doorgewerkt om ervoor te zorgen dat het station medio 2026 gereed is.

Infrastructuur

• De werkzaamheden aan de Ring Zuid lopen volgens planning, alles staat in de steigers om dit project in 2024 af te ronden.

Economie

Verduurzaming industrie

• We hebben verschillende concrete groene en circulaire investerings- en innovatieprojecten financieel ondersteund onder meer vanuit het Just Transition Fund (JTF) dat afgelopen jaar van start is gegaan.

Vrijetijdseconomie:

• In 2023 hebben we het 'Uitvoeringsprogramma 2021-2023 'Werken aan de basis' afgerond. Hiermee is een basis gelegd om verder te bouwen aan een groeiend gastvrij Groningen. We hebben samen met stakeholders een impuls gegeven aan de Groninger vrijetijdseconomie.
• Ook hebben we het concept Uitvoeringsprogramma Vrijetijdseconomie 2024-2027 opgesteld, dat op 13 februari 2024 is vastgesteld.

Cultuur en maatschappij

Cultuur

• De lichte tussenevaluatie van het beleidskader 'Wij zijn cultuur! 2021-2028', is opgeleverd waarin is gedeeld wat er tot op heden is bereikt en welke kansen en verbeterpunten er nog zijn. De uitkomsten van de tussenevaluatie nemen we mee in de ontwikkeling van het nieuwe Uitvoeringsprogramma Cultuur 2025-2028.

Erfgoed, Ruimtelijke kwaliteit en Landschap (ERL)

• Begin 2023 hebben we de tussenevaluatie van de opgave Erfgoed, Ruimtelijke kwaliteit en Landschap (ERL) vastgesteld. Daarbij hebben we enkele acties en aandachtspunten benoemd voor de tweede helft van het ERL-programma, zoals verbreding van de subsidieregelingen en inzet van het erfgoedloket naar de gehele provincie.
• In 2023 is door het kabinet toegezegd de looptijd van het Erfgoedprogramma voor het aardbevingsgebied te verlengen tot en met 2028.

Maatschappij en versterking Leefbaarheid

• In 2023 zijn acht aanvragen gehonoreerd binnen de subsidieregeling Zorg en Voorzieningen.
• In 2023 zijn op basis van een eerste analyse door bureau KAW Architecten de opgaven, kansen en een toekomstbeeld opgesteld voor de elf regionale kernen die we willen verstreken in 2024.
• Ook ondertekenden onze drie woningmarktregio's samen met ons en de minister op 16 februari 2023 de regionale woondeals. Hierin zijn afspraken gemaakt over zowel aantallen, betaalbaarheid als kwaliteit.

Wonen en Regio Groningen-Assen

• De Regio Groningen-Assen is aangewezen als één van de 16 NOVEX-gebieden. In dit samenwerkingsverband hebben wij het Ontwikkelperspectief NOVEX Regio Groningen-Assen opgesteld, waarin onder andere de thema's wonen, mobiliteit, werken, energie en groen zijn geïntegreerd. Op basis van het ontwikkelperspectief werken wij aan de Uitvoeringsagenda, waarin wij afspraken maken met het Rijk over de realisatie van opgaven uit het ontwikkelperspectief.

Openbaar Bestuur

Samenwerking en toezicht

• In 2023 is structureel ingezet op verbreding en verdieping van de samenwerking met gemeenten, de twee waterschappen, het Rijk en andere externe partners. In gezamenlijkheid geven wij verder vorm aan de kwaliteit van het openbaar bestuur.

Provinciale Staten

• Op 15 maart 2023 vonden de Provinciale Statenverkiezingen plaats. In totaal 62,5% van de Groningers ging naar de stembus (2019 56%).