Financiering

Het saldo van leningen en garanties die in het kader van de publieke taak zijn verstrekt bedraagt per 31 december 2023 totaal € 275,4 miljoen. In de onderstaande tabel zijn de uitgezette middelen en garanties in het kader van de publieke taak opgenomen.

Tabel 13. Uitgezette middelen en garanties in het kader van de publieke taak

Over 2023 zijn de volgende ontwikkelingen te melden over de leningen en garanties die in het kader van de publieke taak verstrekt zijn:

Rentedragende leningen

Nederlandse Waterschapsbank NV
De provincie heeft in 2015 en 2016 hybride leningen verstrekt aan de Nederlandse Waterschapsbank (NWB) van elk € 50,0 miljoen (totaal € 100,0 miljoen). De provincie heeft op 12 september 2023 ingestemd met het aanpassen van de voorwaarden van de hybride lening die in 2016 verstrekt is. Door het aanpassen van de voorwaarden is het mogelijk dat deze lening aangemerkt kan blijven als kernkapitaal (eigen vermogen) voor de NWB, waardoor de lening zijn doel behoudt in de kapitaalstructuur van de bank. Hiermee is de mogelijkheid ontstaan voor de bank om de lening door te laten rollen na de eerst mogelijke aflossing in 2024. De NWB heeft inmiddels laten weten dat de lening zal worden doorgerold per 15 januari 2024 naar 15 januari 2025.

Fonds Nieuwe Doen
Aan het Fonds Nieuwe Doen is een subsidie in de vorm van een lening verstrekt van maximaal € 48,0 miljoen. Begin juli 2023 is besloten om een aanvullende subsidie te verstrekken in de vorm van een lening van maximaal € 24,0 miljoen. In totaal bedraagt de subsidie in de vorm van een lening daarmee maximaal € 72,0 miljoen. De subsidie aan Fonds Nieuwe Doen is bedoeld voor het verstrekken van leningen aan derden. De bedragen voor de leningen aan derden worden verstrekt conform de toekenning middels trekkingsverzoeken. In 2023 zijn twee trekkingsverzoeken gedaan en uitbetaald met een totaalbedrag van € 8,7 miljoen. Het saldo van de verstrekte lening bedraagt hierdoor per 31 december 2023 circa € 36,7 miljoen.

Rodin Broadband
Aan Rodin Broadband Groningen B.V. (RBG) is een lening verstrekt van maximaal € 29,5 miljoen en een subsidie à fonds perdu van maximaal € 10,0 miljoen ten behoeve van de Regeling Snel Internet. De subsidie wordt betaald door de Stichting Economic Board Groningen (EBG) en Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Uitbetaling van zowel de lening als de subsidie geschiedt op basis van trekkingen. Begin juni 2023 heeft RBG surseance van betaling aangevraagd, deze is op 2 juni 2023 door de Rechtbank Noord-Nederland verleend. Op 6 juni 2023 is deze surseance omgezet in faillissement. De rente over 2023 is bijgeschreven op de hoofdsom van de verstrekte lening. De bijgeschreven rente vanaf het vierde kwartaal 2021 bedraagt € 0,9 miljoen. In augustus is een bedrag van € 0,5 miljoen ontvangen inzake borgtocht CEBF-lening (Connecting Europe Broadband Fund). Het saldo van de lening - inclusief de bijgeschreven rente - bedraagt daarmee per 31 december 2023 € 21,5 miljoen. De afwikkeling van het faillissement wordt voorzien in 2024.

De provincie werkt samen met de overige financiers aan diverse scenario’s om de voortgang van het project zeker te stellen en mogelijke risico’s ten aanzien van de inbaarheid van de verstrekte lening uit te sluiten dan wel te minimaliseren. De uitkomsten daarvan zijn thans nog niet bekend. Na afwikkeling zullen de consequenties voor de waardering van de verstrekte lening duidelijk worden. Voor een nadere toelichting op de risico's samenhangende met de waardering van de verstrekte lening en een getroffen voorziening wordt verwezen naar de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing en de toelichting op de balans (deel 4 Jaarrekening, onderdeel 2.2.2 Financiële vaste activa).

Nesec
De provincie participeert in het Nesec-scheepsbouwfonds voor een bedrag van maximaal € 15,0 miljoen door middel van het verstrekken van een lening ter financiering van de funding. Het opvragen van de lening vond plaats middels trekkingsverzoeken en was mogelijk tot en met 31 december 2022. In 2023 heeft Nesec circa € 2,0 miljoen afgelost. Het saldo van de lening bedraagt daarmee per 31 december 2023 € 10,4 miljoen.

Ommelander Ziekenhuis Groningen
In 2016 heeft de provincie Groningen aan Ommelander Ziekenhuis Groningen (OZG) een achtergestelde lening verstrekt van € 10,0 miljoen. Hiervan is € 6,2 miljoen geborgd door UMCG en € 3,8 miljoen niet geborgd. De eerste twee jaren van de lening waren aflossingsvrij en in 2019 is € 1,67 miljoen afgelost op het niet-geborgde deel. Conform gemaakte afspraken in 2021 is de rente vanaf het tweede kwartaal 2020 bijgeschreven op de lening. Over 2023 is € 0,2 miljoen rente bijgeschreven op de lening. Daarmee bedraagt het saldo van de lening ultimo 2023 € 9,2 miljoen. Aflossing van de lening is voorzien vanaf 2028.

SHINE Europe BV
De provincie heeft aan SHINE Europe BV een lening verstrekt van € 4,0 miljoen inzake het project Productiefaciliteit medische isotopen. Naast het bedrag van de lening is per ultimo 2023 tevens de rente van afgerond € 0,3 miljoen over de lening bijgeschreven op de hoofdsom. Het saldo van de lening bedraagt daarmee per ultimo 2023 € 4,6 miljoen. Aflossing van de lening is voorzien vanaf 2027.

Verstrekte hypotheken Ulsderpolder/Onnerpolder
In het verleden zijn hypotheken voor circa € 5,9 miljoen in het kader van waterberging verstrekt. Begin 2023 stond hiervan nog € 0,63 miljoen uit. In 2023 is circa € 0,21 miljoen afgelost. Het saldo van de leningen bedraagt per 31 december 2023 € 0,4 miljoen.

NV Groninger Monumentenfonds
De looptijd van de achtergestelde lening van € 0,5 miljoen aan de NV Groninger Monumentenfonds eindigde in 2022. Het Groninger Monumentenfonds heeft uitstel van aflossing gekregen voor de termijn van één jaar. In december 2023 is de lening geheel afgelost. Het saldo van de lening is daarmee per 31 december 2023 nihil.

Kredietunies
De provincie heeft aan drie kredietunies een lening verstrekt die op basis van trekkingsverzoeken wordt uitbetaald. In totaal is van de maximaal te verstrekken leningen aan kredietunies van € 2 miljoen nu € 107.500 verstrekt:

• Kredietunie Groningen

In 2015 is een lening verstrekt aan Kredietunie Groningen van maximaal € 1 miljoen ter versterking van het eigen kapitaal. De uitbetaling van de lening vindt op verzoek van de ontvanger plaats. In november 2023 heeft Kredietunie Groningen het openstaande saldo van afgerond € 263.000 afgelost. De leningsovereenkomst met Kredietunie Groningen is daarmee beëindigd.

• Kredietunie Westerkwartier

In 2017 is een lening verstrekt aan Kredietunie Westerkwartier van maximaal € 1 miljoen ter versterking van het eigen kapitaal. De maximale lening is in overleg met de Kredietunie in 2019 verlaagd naar € 500.000. Ook hier vindt de uitbetaling van de lening plaats op verzoek van de ontvanger. In 2023 is geen trekkingsverzoek gedaan, maar is € 65.000 afgelost. Het saldo van de lening bedraagt per 31 december 2023 € 17.500.

• Kredietunie Eemsregio

In 2019 is een lening verstrekt aan Kredietunie Eemsregio van maximaal € 500.000 ter versterking van het eigen kapitaal. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden. Het saldo van de lening bedraagt per 31 december 2023 € 90.000.

Particuliere woningverbetering en Energiebesparing via SvN
In 2023 heeft beperkte aflossing van de leningen plaatsgevonden. Het saldo van de openstaande leningen bedraagt per 31 december 2023 € 0,2 miljoen.

Leningen aan deelnemingen

NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG Bank)
In 2016 heeft de provincie Groningen een achtergestelde hybride lening verstrekt aan BNG Bank van € 50 miljoen. BNG Bank heeft medegedeeld, dat de lening die op 16 mei 2023 door BNG Bank mocht worden afgelost weer met minstens één jaar wordt verlengd tegen een rentevergoeding van 4,742%.

Enexis Holding NV
De provincie heeft in 2020 aan Enexis Holding NV twee aandeelhoudersleningen verstrekt van in totaal € 34,0 miljoen. In 2023 waren er geen ontwikkelingen.

Renteloze leningen

Fonds Nieuwe Doen - Ontwikkelkosten Energiecoöperaties Groningen
Voor Fonds Ontwikkelkosten Energiecoöperaties Groningen is in 2022 een subsidie in de vorm van een renteloze lening verstrekt van maximaal € 4.500.000. Deze subsidie is bedoeld voor het verstrekken van leningen aan derden, conform de door het Fonds Nieuwe Doen aangeleverde stukken. De bedragen voor de leningen worden verstrekt conform de toekenning middels trekkingsverzoeken. In 2023 zijn geen trekkingsverzoeken geweest. Het saldo van de opgenomen lening bedraagt ultimo 2023 € 1,2 miljoen.

Spoed voor Jeugd
In 2021 heeft de provincie een lening van € 1,1 miljoen verstrekt aan de gemeente Groningen als penvoerder namens alle Groninger gemeenten voor de implementatie van het project Spoed voor Jeugd. De lening heeft een looptijd tot eind 2024. De stand van de lening bedraagt ultimo 2023 € 1,1 miljoen. (De lening is begin 2024 in zijn geheel terugbetaald.)

Collectieve agrarische verenigingen
Aan de drie collectieve agrarische verenigingen (West, Midden en Oost) zijn in 2016 en in 2019 renteloze leningen verstrekt ter overbrugging van de periode tot afwikkeling van te ontvangen subsidies. De voorziene aflossing per juli 2022 heeft niet geheel plaatsgevonden. In 2022 is besloten om uitstel van aflossing te verlenen met een jaar tot medio 2023. In 2023 zijn de leningen nogmaals verlengd met een jaar tot april 2024. Tot de aflossing blijft de hoofdsom van afgerond € 0,6 miljoen daarmee als restant schuld staan.

Subsidies met terugbetalingsverplichting
Door het verstrekken van subsidies met terugbetalingsverplichtingen kunnen provinciale middelen revolverend ingezet worden. Deze subsidies staan op de balans als lening en worden voor 100% voorzien. Door de lening te voorzien zijn bij de afboeking van de lening geen financiële gevolgen voor de Algemene middelen, immers de subsidie is betaald vanuit een beleidskrediet. In 2023 hebben zich diverse ontwikkelingen voorgedaan. Er zijn vier nieuwe subsidies met terugbetalingsverplichting aangegaan, waarvan drie voor Nationaal Programma Groningen voor een totaalbedrag van € 0,22 miljoen. Een subsidie van € 0,3 miljoen is terugbetaald. Voorts is een subsidie van € 0,2 miljoen afgeboekt vanwege een faillissement. Daarnaast heeft een onderneming drie trekkingsverzoeken gedaan en is de looptijd van de subsidie verlengd. Het totaal saldo van de uitstaande leningen bedraagt ultimo 2023 circa € 5,0 miljoen.

Gewaarborgde leningen en garanties

Nationaal Groenfonds en Stichting De Zijlen
De provincie staat garant voor een lening die in het verleden is aangegaan door Stichting De Zijlen. Het betreft een lening met een looptijd van dertig jaar. In 2024 zal de stichting deze lening aflossen. De gewaarborgde geldleningen van het Nationaal Groenfonds hebben betrekking op de door het Nationaal Groenfonds opgenomen leningen, die zijn doorgeleend aan individuele provincies (en voorheen Dienst Landelijk Gebied). De provincies in Nederland staan gezamenlijk garant voor de terugbetaling van deze leningen.