In de nationale Woon -en Bouwagenda zet het Rijk nadrukkelijk in op het versnellen van de woningbouw en geeft daarin de provincies een belangrijke rol. De grootste woningbouwopgave in onze provincie zal in de regio Groningen-Assen gerealiseerd worden, maar ook de regio's Oost-Groningen en Eemsdelta kennen een woningbouwopgave. In februari 2023 heeft de provincie samen met het Rijk een woondeal gesloten t.b.v. het realiseren van de provinciale bijdrage aan de in totaal 900.000 woningen in 2030. Deze woondeal is ook betrokken bij de invulling van het provinciale ruimtelijk voorstel (samen met gemeenten en waterschappen), in het kader van de Nota Ruimte. Na het sluiten van de woondeal is een belangrijke rol voor de provincie weggelegd in het ondersteunen en monitoren van de realisatie, verdiepend onderzoek ten behoeve van vraagstukken die spelen, en het herijken van de afspraken. Via de aangekondigde wet, Regie op de Volkshuisvesting gaan de provinciale taken op het gebied van woningbouw uitgebreid worden. De provincies krijgen ook een nadrukkelijkere rol in het bouwen voor aandachtsgroepen, het toezien op het maken van woonzorgvisies door gemeenten en klimaatadaptatief bouwen. In 2023 is gestart met de invulling van deze taken.
Voor wonen en bereikbaarheid is goed openbaar vervoer essentieel. Het Deltaplan Noordelijk Nederland, met als doel het versterken van de brede welvaart in de regio, verbindt deze onderwerpen met elkaar. Via het Deltaplan werken Rijk en Regio aan de realisatie van de Lelylijn, een snelle comfortabele en hoogwaardige treinverbinding met de Randstand. Rijk en Regio hebben voor het MIRT-onderzoek Lelylijn een gezamenlijke projectorganisatie Lelylijn opgezet. Ook voor het-MIRT onderzoek Nedersaksenlijn en het onderzoek Verbetering Bestaand Spoor, beide onderdeel van het Deltaplan, zijn projectorganisaties samengesteld.
De projectorganisaties Nedersaksenlijn en Lelylijn werken toe naar een startbeslissing voor een MIRT-verkenning (eind 2024). Dit doen ze door:
- Meer zicht te krijgen op de benodigde middelen en de daadwerkelijke kosten.
- Een nauwkeurige planning op te stellen voor de komende jaren met mijlpalen/tussenstappen voor de realisatie van het project.
- Een eerste globale tracéverkenning te doen.
- Woningbouwopgave/gebiedsontwikkeling rondom de OV-knooppunten inzichtelijk te maken.
- Het vinden van middelen voor de volledige dekking voor de startbeslissing.
- Te lobbyen richting EU voor de benodigde cofinanciering vanuit de EU.
Het onderzoek Verbetering Bestaand Spoor bevindt zich in een fase voorafgaand aan een MIRT-Onderzoek. Dit betekent dat wordt toegewerkt naar een startbeslissing voor een MIRT-onderzoek voor onderdelen uit de op te stellen 'menukaart' van maatregelen ter verbetering van het bestaande spoor.
Overkoepelend werken Rijk en Regio aan de samenhangende doelen van de projecten Lelylijn, Nedersaksenlijn en Verbetering Bestaand Spoor via het Deltaplan Noordelijk Nederland. Ook daarvoor hebben de betrokken overheden menskracht beschikbaar gesteld dan wel ingehuurd. Tot de taken behoren:
- Het bewaken van de samenhang tussen de lopende onderzoeken;
- Het vinden van middelen voor de volledige dekking voor de startbeslissing;
- Lobbyen richting EU voor de benodigde cofinanciering vanuit de EU.
Uitwerking doelen 2023
- In 2023 is het MIRT-onderzoek Lelylijn gestart. De projectorganisatie is gestart met het werken aan de volgende onderdelen:
- Schetsontwerp, kostenraming en gevoeligheidsanalyse van mogelijke alternatieven van de Lelylijn
- Ontwerp en kostenraming inclusief gevoeligheidsanalyse
- Een realistisch woningbouwprogramma gekoppeld aan de Lelylijn. Dit maakt onderdeel uit van de Nationale Omgevingsvisie Executie (NOVEX-)aanpak voor het NOVEX-gebied Lelylijn.
- Economisch ontwikkelperspectief inclusief internationaal vergelijkend onderzoek (ook onderdeel van de NOVEX-aanpak)
- Verkennen van de (technische) eisen om in aanmerking te komen voor Europese financiering.
- Uitvoeren van een stakeholderanalyse en het opstellen van participatieplan
- Naast de in gang gezette stappen voor de Lelylijn is er binnen het Deltaplan ook gestart met het MIRT-onderzoek Nedersaksenlijn en het onderzoek Verbetering Bestaand Spoor. Er is gestart met:
- Het in beeld brengen van een ontwikkelperspectief woningbouw en economie
- Het in beeld brengen van het mobiliteitssysteem en de benodigde maatregelen op deze spoorlijnen.
- Het opstellen van een stappenplan om te komen tot een mogelijke fasering van de Nedersaksenlijn en Verbetering Bestaand Spoor.
- In het najaar van 2023 is er een Bestuurlijk Congres Deltaplan Noordelijk Nederland georganiseerd, waarop de voortgang van de verschillende onderdelen zijn toegelicht en goede discussies plaatsvonden over de voortgang en doelen van het Deltaplan.