Beleidsdoel Vestigingsklimaat

Beleidsdoel Vestigingsklimaat

Vergroten van de aantrekkelijkheid voor bedrijven, instellingen en werknemers

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2020	2021	2022	2023	2023	2024	2025	2026
Verplichte indicatoren (BBV)
Groei bruto regionaal product (BRP), inclusief aardgas ¹⁾ Landelijke waarde	-7,6% -3,9%	6,0% 6,2%	1,7% 4,3%	0,1% -8,8%	-2,0% 1,4%	n.t.b. n.t.b.	n.t.b. n.t.b.	n.t.b. n.t.b.
Eigen indicatoren
Aantal startende bedrijven ²⁾	6.463	6.773	6.912	7.567	5.000	n.t.b.	n.t.b.	n.t.b.
Groei bruto regionaal product (BRP), exclusief aardgas ³⁾	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	1,4%	n.t.b.	n.t.b.	n.t.b.

Bron: CBS. De realisatiecijfers 2022 en 2023 zijn voorlopig. In december 2024 volgen de definitieve cijfers over 2022 en de herziene cijfers over 2023.
Cijfers KvK Bedrijvendynamiek. Realisatiecijfers 2022 zijn aangepast: In de nieuwe rapportages van de KvK wordt namelijk gerapporteerd over hoofd- en nevenvestigingen. In 2022 werd alleen nog over de hoofdvestigingen gerapporteerd. De KvK heeft nu voor 2022 ook cijfers gepubliceerd van 2022 over hoofd- en nevenvestigingen. De realisatie van het jaar 2022 is hierop aangepast.
Realisatiegegevens zijn met ingang van 2020 niet meer beschikbaar. Vanwege geheimhouding van aardgasopbrengsten is het niet (meer) mogelijk een onderscheid te maken tussen export inclusief en exclusief de handel in aardgas.

In deze tabel zijn de indicatoren en streefwaarden opgenomen zoals aangegeven in Uitvoeringsprogramma Groningen@Work 2020-2023 . Het uitvoeringsprogramma is op 20 november 2020 vastgesteld en op 17 februari 2021 door Provinciale Staten behandeld.

Bestaande prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting
Programma Economie en Arbeidsmarkt 2020-2023 Resultaat 2023		Resultaat 2023
Uitvoeringsprogramma Groningen@Work 2020-2023 is uitgevoerd. Ambities zijn behaald.	groen	De uitvoering van het programma is volgens planning verlopen en eind december 2023 afgerond. Het eerste kwartaal van 2024 wordt gebruikt om de projectresultaten van de verschillende onderdelen te verzamelen en te evalueren. De leerpunten uit de evaluatie van Groningen@Work worden ingebracht in de nieuwe Economische Visie 2035. (De Startnotitie Economische Visie 2035 is op 18 oktober 2023 in uw Staten besproken.) Daarmee is de evaluatie van Groningen@Work integraal onderdeel van de ontwikkeling van de Economische Visie 2035. De resultaten van Groningen@Work worden in het tweede kwartaal van 2024 in uw Staten parallel en in samenhang met de agendering van de Economische Visie 2035 besproken.
Afhankelijkheden: Voor het behalen van de resultaten zijn wij afhankelijk van diverse factoren. Het provinciale beleid is slechts één van die factoren. Er zijn ook factoren waar wij geen of weinig invloed op hebben. Bijvoorbeeld invloeden van buitenaf zoals de economische gevolgen van de coronacrisis voor de industrie, internationale handelsconflicten en afhankelijkheden van noordelijke bedrijfsvestigingen ten opzichte van hoofdkantoren die elders gevestigd zijn.
Digitalisering
Resultaat 2023		Resultaat 2023
Digitaliseringsparagraaf Groningen@Work is in uitvoering;	groen	De digitaliseringsparagraaf is ook in 2023 verder uitgevoerd.
Digitale bereikbaarheid in Stad en Ommeland;	rood	Activiteiten op dit vlak zijn gestopt in verband met faillissement en verkoop Rodin. Er is geïnventariseerd wat de kosten zijn om alle witte adressen aan te sluiten. Dit wordt onderdeel van de toezegging aan uw Staten.
Positionering provincie Groningen als innovatieve en aantrekkelijke regio voor digitale start-ups;	groen	De eindrapportage van Founded in Groningen hebben wij ter informatie aan uw Staten aangeboden. Wij werken aan een vervolg van Founded in the North in 2023. Dat proces zal in 2024 verdergaan.
Uitvoering Subsidieregeling Snel Internet Groningen;	rood	Rodin Broadband Groningen, de uitvoerder van de subsidieregeling, is failliet. De toezegging om uw Staten te informeren - in het openbaar of besloten - over het voortgangsgesprek met Rodin inzake de uitvoering van de subsidieregeling, zal plaatsvinden op het moment dat de verkoop van het netwerk is afgerond. De komende periode zullen verschillende scenario's worden verkend. De provincie zal inzetten op het in stand houden van het huidige netwerk en zich blijven inzetten op het realiseren van snel internet, bij voorkeur glasvezel, in de buitengebieden van onze provincie.
Digitalisering biedt kansen en waar mogelijk oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.	groen	Het afgelopen jaar hebben we ingezet op digitale toegankelijkheid in de zorg en digitaliseren van het mkb, bijvoorbeeld via uitvoering van het project Digitale geletterdheid en via uitvoering van programma's zoals Smart Industry Hub en MKB Werkplaats.
Uitvoeringsagenda digitaliseringsstrategie is in de praktijk gebracht.	oranje	Zie toelichting bij deelprogramma 8.1 Bedrijfsvoering.
Acquisitie:
Resultaat 2023		Resultaat 2023
Organiseren en afleggen van diverse acquisitiebezoeken, met als resultaat minimaal vijf concrete leads voor buitenlandse ondernemingen die zich hier willen vestigen. Met name geconcentreerd rondom de thema's vergroening en digitalisering.	groen	Met een batterijenfabrikant zijn we als provincie Groningen nog met twee andere Europese regio's in concurrentie voor wat betreft hun locatiekeuze. Dit acquisitietraject doen we samen met de NOM en het ministerie van EZK. Ook hebben we in 2023 verschillende gesprekken gevoerd met een zonnecellenfabrikant die zich in Veendam wil vestigen. Over beide trajecten is tot op de dag van vandaag nog niet besloten.
Extra aandacht voor nieuwe batterijtechnologieën, waaronder de solid state batterijfabrieken. Voor deze nieuwe batterijtechnologie zijn een aantal wereldwijde spelers op zoek naar geschikte vestigingslocaties in de EU.	groen	Samen met NOM en Groningen Seaports (GSP) zijn we bezig met het maken van een acquisitiestrategie. Hiervoor is in 2023 adviesbureau Stec Groep gevraagd voor een verdiepingsslag. Voorlopig richten we de acquisitie- activiteiten nog op de elektrische automotive sector, batterijfabrikanten, elektrolyse-installatie, productiezonnecellen, en andere mogelijke nieuwe industrieën die een rol kunnen spelen in ons bestaand ecosysteem. Wel is de beperkte beschikbaarheid van elektriciteit en arbeidskrachten voorlopig een reden om zeer selectief te zijn met het toelaten van nieuwe bedrijven.
Blijvend op zoek naar aanknopingspunten voor vestiging van automotive industrie.	groen	Zie hierboven.
Ontwikkelen van een programma 2023. Naar verwachting zijn hierin opgenomen inkomende bezoeken van Zweden, Noorwegen, Finland, Denemarken, VS, Taiwan en Zuid-Korea.	groen	Zie hierna onder Professionalisering acquisitie en acquisitie.
Dit alles in nauwe samenwerking met NOM en NFIA (Netherlands Foreign Investment Agency).
Regelingen en fondsen, het Rijk en Europa Resultaat 2023		Resultaat 2023
Optimaal gebruik van Europese en rijksfondsen. Maximale inzet van revolverende fondsen, in plaats van subsidies.	groen	In 2023 is uit Europese en rijksfondsen ca. € 80 miljoen toegekend aan projecten. Één van deze projecten heeft betrekking op een investeringsfonds van ca. € 20 miljoen waarin middelen revolverend worden ingezet.
Afhankelijkheden: Voor het behalen van de resultaten zijn wij afhankelijk van diverse factoren. Het provinciale beleid is slechts één van die factoren. Er zijn ook factoren waar wij geen of weinig invloed op hebben. U kunt hierbij denken aan derde partijen die de projecten aandragen en uitvoeren en aan invloeden van buitenaf zoals de economische gevolgen van de coronacrisis voor de industrie. Afhankelijkheden: Voor het behalen van de resultaten zijn wij afhankelijk van diverse factoren. Het provinciale beleid is slechts één van de factoren. Er zijn ook factoren waar wij geen of weinig invloed op hebben. U kunt hierbij denken aan derde partijen die de projecten aandragen en uitvoeren. Daarnaast hangt de samenwerking met Fryslân en Drenthe af van de voorkeuren en samenwerkingsbereidheid die binnen deze provincies gelden.
Professionalisering acquisitie en lobby: Voor de professionalisering van de (inter)nationale lobby en de acquisitie is een bedrag van € 1,25 miljoen beschikbaar gesteld. Deze middelen hebben we nodig om nationaal en internationaal een effectievere lobby te kunnen voeren en duurzame relaties op te bouwen en zo een bijdrage te leveren aan de energietransitie, slimme en groene mobiliteit, verduurzaming van de landbouw, vergroening van de industrie en meer werkgelegenheid te creëren. Op ons verzoek is een evaluatie van het proces van RHDHV uitgevoerd en zijn aanbevelingen gedaan. Op basis van de evaluatie en aanbevelingen is een voorstel geschreven voor een meer robuuste en toekomstbestendig proces (indachtig de organisatieontwikkeling) met als doel meer leads te kunnen verzilveren die bijdragen aan drie beleidsdoelstellingen: creëren van meer werkgelegenheid bijdragen aan vergroening van de industrie bijdragen aan energietransitie Voor het onderdeel lobby zie beleidsdoel (Inter)nationale samenwerking en lobby.	groen	Samen met De STEC-groep (ruimtelijk economisch adviesbureau) en NOM/GSP (Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij / Groningen Seaports) zijn we in 2023 gestart met een traject om toekomstige samenwerking op het terrein van acquisitie nader te stroomlijnen. Dit traject wordt in het eerste kwartaal 2024 afgerond en resulteert in een herziene acquisitieaanpak voor de komende vijf jaar, met duidelijke doelen en onderlinge rolverdeling tussen provincie, GSP en NOM op het gebied van acquisitie. Hierbij zal nadrukkelijk gekeken zal worden gekeken naar effectief ruimtegebruik en de beschikbaarheid van arbeid, water, elektriciteit en de mate waarin de activiteit bijdraagt aan het creëren van een duurzame economie.

Prioriteiten Perspectiefnota 2023

Prestatie	Voort-gang	Toelichting
Just Transition Fund (JTF)/inzet extra fte's (Zie ook beleidsdoel Innovatie bedrijven.)
Inzetten van extra capaciteit op het gebied van programmamanagement, programmering, projectverwerving en toezicht.	groen	Extra capaciteit is ingezet op programmamanagement/programmering en op projectverwerving.

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting
Digitalisering:
Uitvoering project digitale geletterdheid in samenwerking met de diverse stakeholders, met als doel: Groningen is de meest digitaal geletterde stad en regio van Nederland;	groen	Het project loopt. Eén van de uitkomsten is het ontwikkelen van een project, dat zich richt op de digitale toegankelijk van de zorg voor onze inwoners die minder digitaal geletterd zijn.
Uitvoering programma MKB Werkplaats Online Ondernemen;	groen	Het project is afgerond. Er zijn ongeveer 185 trajecten tussen ondernemers en studenten uitgevoerd binnen programma WOO. De activiteiten worden voortgezet binnen het project MKB Leer en Adviesgemeenschap.
Digitalisering (proces- en maakindustrie) middels het programma Smart Industry Hub en uitvoering van de programma's MKB Werkplaats;	groen	Het project is op 31 december 2023 afgerond. Als vervolg op de SIH is de European Digital Innovation Hub gestart.
Cyber Safety: uitvoering van het REP-project Cybersecurity Noord-Nederland.	groen	Het project is nog in uitvoering.

Bijdrage Verbonden partijen aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting
Groningen Seaports (GSP)
Vervullen van de publieke taken in verband met het nautisch beheer, de scheepvaart, de havens en de vaarwegen in het beheergebied;	groen	Het vervullen van de publieke taken loopt en is een continue activiteit.
Bevorderen van de verdere ontwikkeling en het gebruik van de havens en de daarbij behorende industrieterreinen gelegen in de gemeenten Delfzijl en van de Eemshaven en de daarbij behorende industrieterreinen gelegen in de gemeente Eemsmond.	groen	Groningen Seaports is actief in het bevorderen van de verhuur of verkoop van kavels aan bedrijven. Resultaat is dat het aantal bedrijven dat zich op een van de industrieterreinen heeft gevestigd groeit. Dit heeft een positief effect op het gebruik en de ontwikkeling van de havens.
N.V. NOM (Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland)
De NOM gaat met ingang van 2022 de internationale branding van Noord-Nederland onder de vlag van het merk TopDutch verder vormgeven en voortzetten, zie K30246, onder meer door het voeren van campagnes, gericht op buitenlandse bedrijven en adviesbureaus die voor buitenlandse bedrijven onderzoek doen naar nieuwe Europese vestigingslocaties.	groen	Sinds de officiële kick-off op 14 juni 2023 zijn actief en vol enthousiasme campagnes gevoerd. Meer dan 220 regionale bedrijven in Noord-Nederland hebben zich verbonden met het merk door zich op de interactieve TopDutch kaartte zetten. De kaart geeft een indruk hoe de transitie sectoren verspreid zijn over de 3 noordelijke provincies waarmee onze internationale doelgroep een goed beeld krijgt van de reeds bestaande ecosystemen en de succesvolle bedrijven die een bijdrage leveren aan de sociaal-economische stabiliteit in de TopDutch-regio.
Innoveren - Door 'Innoveren' wordt de economische structuur van het noordelijke landsdeel (Drenthe, Fryslân en Groningen) voor de lange termijn versterkt door bij te dragen aan clusters van kansrijke bedrijvigheid waarmee het noordelijk landsdeel zich kan profileren;	groen	Doelstelling van de NOM voor 2023 voor Noord-Nederland was om drie nieuwe innovatie-programma's te ontwikkelen met een gezamenlijke waarde aan innovatieprojecten van € 15 miljoen. Ultimo 2023 zijn inderdaad drie innovatieprogramma ontwikkeld met een gezamenlijke waarde van innovatieprojecten van bijna € 73 miljoen.Daarnaast de doelstelling om betrokken te zijn bij 15 business-development cases waarbij het doel is om € 7,5 miljoen aan financiering op te halen voor innovatieve bedrijven. Ultimo 2023 was de NOM betrokken bij 20 cases en is € 4 miljoen aan financiering opgehaald.
Investor Ready maken - Flinc helpt ondernemingen om hun plannen 'investor ready' te maken en goed voorbereid aan tafel te komen bij financiers, waaronder fondsen en private investeerders. Hiervoor zet Flinc haar uitgebreide financieringsnetwerk in. Daarnaast helpt Flinc start-ups ook bij het goed in kaart brengen van hun potentiële markt door middel van 'market readyness' programma’s.	groen	Eind 2022 heeft de NOM besloten de activiteiten van Flinc onder de reguliere 'NOM-vlag' uit te gaan voeren en de naam Flinc niet langer te gebruiken. Ultimo 2023 zijn 20 bedrijven in het Investor Readiness programma begeleid en is voor € 4 miljoen in start-ups in het programma geïnvesteerd.
Acquireren - bevorderen van investeringen door onder andere het acquireren van (buitenlandse) bedrijven;	groen	Doel van de NOM voor 2023 voor Noord-Nederland was om door (buitenlandse) investeringen 250 nieuwe arbeidsplaatsen (fte) te creëren en € 150 miljoen aan investeringen. Ultimo 2023 zijn 106 arbeidsplaatsen (fte) gecreëerd en € 607 miljoen aan investeringen. Doel was daarnaast om vijf succesvolle acquisitietrajecten start-ups te realiseren. Ultimo 2023 zijn acht start-ups gerealiseerd. Zie verder ook onder Acquisitie.
Investeren - verstrekken van risicodragend kapitaal (leningen, aandelenkapitaal) voor het bedrijfsleven ten behoeve van vestiging, groei en vernieuwing van ondernemingen.	groen	Het verstrekken van risicodragend kapitaal loopt en is een continue activiteit. Doelstelling voor 2023 is € 25 miljoen in Noord-Nederland. Ultimo 2023 is ruim € 22 miljoen geïnvesteerd en zijn 26 nieuwe ondernemingen aan de NOM portfolio toegevoegd, waarvan € 11,9 miljoen in Groningse ondernemingen. De investeringsportefeuille omvat nu 56 Groningse ondernemingen, waar in totaal € 41,3 miljoen in is geïnvesteerd.
Investeringsfonds Groningen (IFG)
Als revolverend fonds deelnemen in andere fondsen voor het bedrijfsleven ten behoeve van vestiging, groei en vernieuwing van ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf in Groningen; de opbrengsten van de investeringen worden weer ingezet voor nieuwe aanvragen.	groen	Ultimo 2023 heeft IFG geïnvesteerd in dertien doelfondsen voor een totaal gecommitteerd bedrag van bijna € 42 miljoen. In 2023 zijn 3 nieuwe doelfondsen toegevoegd aan de portefeuille (committering bijna € 4 miljoen). De lancering van Future Tech Ventures (committering € 4,5 miljoen) zal naar verwachting in het derde kwartaal 2024 plaatsvinden. Eind 2023 zijn 5 aanvragen voor deelname in een doelfonds in behandeling.
Als Acquisitiefonds Groningen (onderdeel van IFG) rechtstreeks deelnemen in ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf in Groningen en rechtstreeks risicodragend kapitaal verstrekken aan nieuw te vestigen kleine en middelgrote ondernemingen in Groningen.	groen	Rekening houdend met reserveringen voor de lopende pijplijn zijn alle middelen beschikbaar voor het Acquisitiefonds gecommitteerd.
IFG heeft de opdracht om financieel minimaal 90% revolverend te zijn en aan het eind van de looptijd van het fonds (31 december 2035) tenminste 480 structurele arbeidsplaatsen (fte's) te hebben gecreëerd.	groen	In totaal is nu door IFG (doelfondsen en directe investeringen) geïnvesteerd in 44 Groningse ondernemingen. En heeft dit geleid tot een maatschappelijk rendement van 422 fte aan directe werkgelegenheid. 2023 is het tweede jaar op rij dat IFG een winst (€ 1 miljoen) heeft gerealiseerd.
Groningen Airport Eelde (GAE)
Bevorderen van het regionale acquisitieklimaat, economie en werkgelegenheid en logistieke infrastructuur door verbeterde (intercontinentale) connectiviteit; zowel vanuit Noord-Nederland als naar Noord-Nederland.	groen	Groningen Airport Eelde heeft eind april haar Strategie 2024-2033 voorzien van een onderbouwing van de financieringsbehoefte aangeboden aan haar aandeelhouders, met daarin ookhet verzoek voor een overheidsbijdrage voor de kosten en investeringen in openbare vliegveiligheid (NEDAB).Deze strategie is de basis voor de aanvraag door GAE van een nieuw luchthavenbesluit bij het bevoegd gezag, het ministerie van IenW. In december 2023 hebben Provinciale Staten het betreffende Statenvoorstel behandeld en besloten maximaal € 22,994 miljoen voor de komende tien jaar aan NEDAB-bijdrage beschikbaar te stellen. Financiële zekerheid voor een periode van tien jaar was essentieel voor GAE om over te gaan tot de volgende stap in de aanvraag van een nieuw luchthavenbesluit. Eind december heeft GAE haar voornemen tot de aanvraag van een luchthavenbesluit ingediend bij het ministerie van IenW.
GROEIfonds
Het GROEIfonds is een revolverend investeringsfonds en biedt (achtergestelde) leningen aan of neemt een aandeel in bedrijven die in Noord-Groningen gevestigd zijn, zich daar willen vestigen of plannen hebben met een aantoonbare economische impact in de regio.	groen	Sinds de start van het Groninger Groeifonds (GGF, nieuwe naam van het GROEIfonds) ruim € 31 miljoen aan financieringen gecommitteerd voor het Noord-Groningse mkb. Hiervan is reeds € 29 miljoen verstrekt. Dit heeft geleid tot financiële toezeggingen van (private) investeerders voor een bedrag van circa € 155 miljoen. In 2023 is de gehele leningenportefeuille (14 leningen) van de Kredietunie Groningen overgenomen. Ultimo 2023 heeft het GGF 42 bedrijven in portefeuille, waar circa 400 fte werkzaam zijn. In 2023 zijn 10 investeringsvoorstellen geaccordeerd voor een totaalbedrag van € 2,4 miljoen. Hiervan is € 1,2 miljoen al daadwerkelijk verstrekt.