Vennootschappen en coöperaties

Naamloze vennootschap

's-Hertogenbosch

Onder Enexis Holding N.V. hangen een aantal vennootschappen waarin verschillende activiteiten zijn ondergebracht. Hiervan is Enexis Netbeheer de grootste en beheert het gas- en elektriciteitsnetwerk in Noord-, Oost-, en Zuid-Nederland voor ongeveer 2,9 miljoen huishoudens, bedrijven en overheden. De belangrijkste taak van een netbeheerder is het aanleggen en onderhouden van het energienetwerk in Nederland. Bovendien zorgt een netbeheerder voor het transport van energie. De ambitie van Enexis is het realiseren van de energietransitie in haar verzorgingsgebied in samenwerking met de stakeholders. Hiervoor focust Enexis op haar kerntaken die in drie doelen worden samengevat:

1. Mede richting geven aan maatschappelijke optimale keuzes voor een duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem van de toekomst en een haalbare weg daarnaartoe.
2. Voor iedereen een toegankelijke, veilige energie-infrastructuur met behoud van een hoge leveringszekerheid en tegen de laagst mogelijke kosten.
3. Transparante, betrouwbare en efficiënte dienstverlening aan klanten en marktpartijen.

In 2022 is de nieuwe strategische koers van Enexis vastgesteld door haar aandeelhouders. In het nieuwe strategische plan ligt de focus volledig op de uitvoering van de energietransitie. De missie en opgave hebben grote gevolgen voor de financiële positie van Enexis. Uit de verkenning blijkt energietransitie een enorme investeringsopgave en daaruit voortvloeiende kapitaalbehoefte tot gevolgen heeft. Uitgangpunt is dat Enexis financieel solide blijft, geen financiële risico's neemt en tenminste A credit -rating behoudt. Eind 2022 is een onderhandelingsresultaat bereikt tussen het Rijk en de drie netbeheerders Alliander, Stedin en Enexis over de toekomstige rol van het Rijk in de kapitaalversterking van regionale netbeheerders. In 2022 is het bedrijfsonderdeel Fudura verkocht, met een boekwinst van € 1,1 miIjard. Hiervan is € 100 miljoen uitgekeerd aan de aandeelhouders. De AVA heeft in april 2023 ingestemd met het akkoord. Tevens heeft de AVA besloten om huidige dividendbeleid te handhaven om jaarlijks maximaal 50% van de nettowinst uit gewone bedrijfsvoering uit te keren als dividend aan de aandeelhouders (onder de voorwaarde dat deze uitkering er niet toe leidt dat Enexis binnen vijf jaar haar A-rating profiel kan verliezen. In 2023 heeft Enexis een start gemaakt met het opstellen van een warmtestrategie, die in de AVA van april 2024 door de aandeelhouders zal worden vastgesteld.

6,57%

Provincie Groningen is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en in de Aandeelhouderscommissie.

Risico's blijven beperkt tot de omvang van de kapitaalinbreng.
Het is de verwachting dat Enexis over enkele jaren de converteerbare hybride aandeelhouderslening zal converteren in aandelen. Hierdoor zal de jaarlijkse geraamde renteopbrengst verdwijnen en hiervoor ontvangt de provincie dan een iets hogere dividenduitkering naar rato van het aandelenbezit op dat moment.

Besloten vennootschap

's-Hertogenbosch

Vanwege de voorlopige uitkomst van een juridische procedure ter zake is in september 2009 besloten tot een afsplitsing van het 50%-belang van Essent in het Zeeuwse elektriciteitsproductiebedrijf EPZ. Na onderbrenging van dat belang in de daartoe opgerichte, afzonderlijke houdstermaatschappij EPZ, is deze overgedragen aan de voormalige aandeelhouders van Essent. In 2011 is overeenstemming bereikt over een minnelijke oplossing van het geschil dat heeft geleid tot de genoemde juridische procedure, waarna het EPZ-belang alsnog is geleverd aan RWE. PBE heeft sinds 2011 nog taken bij de afwikkeling uit de verkoop EPZ. Daarnaast zijn er verplichtingen aangegaan in het kader van het Convenant Borging Publiek Belang Kerncentrale Borssele 2009. Ondanks dat het General Escrow fonds in juni 2016 is geliquideerd, dient de vennootschap als gevolg van contractuele verplichtingen met betrekking tot het Convenant Borging Publiek Belang Kerncentrale Borssele uit 2009 nog in stand gehouden te worden.

Het bestuur van de vennootschap heeft met de andere contractpartijen overleg gevoerd over het vervroegd terugtreden van PBE uit het Convenant en Aanvullend Convenant inzake Publieke Belangen Kerncentrale Borssele. Alle partijen hebben aangegeven geen bezwaar te hebben tegen de vervroegde terugtreding van PBE. Partijen hebben daarbij aangegeven dat dit formeel vastgelegd moet worden in een uittredingsovereenkomst. PBE heeft op 6 december 2023 een definitieve versie van de uitredingsovereenkomst aan contractpartijen toegestuurd voor ondertekening. PBE gaat ervan uit dat op korte termijn de uitredingsovereenkomst door alle contractpartijen zal worden ondertekend. Vervolgens kan PBE de ontbinding van de vennootschap in gang zetten. Op het moment dat PBE wordt opgeheven zullen de resterende liquide middelen worden uitgekeerd aan de aandeelhouders naar rato van het aandelenbelang.

Circa 6%

Provincie Groningen is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en in de Aandeelhouderscommissie.

Risico's blijven beperkt tot de omvang van de kapitaalinbreng.

Besloten vennootschap

's-Hertogenbosch

De CSV Amsterdam B.V. is verantwoordelijk geweest voor het vervolg van de lopende juridische procedure tegen de Staat, die eerder door Essent was opgestart in verband met de van rijkswege opgelegde verplichting tot afsplitsing van haar netwerkbedrijf en de daardoor door Essent geleden schade. Volgens de Hoge Raad is de zogenoemde Splitsingswet niet in strijd met het recht van de Europese Unie, in het bijzonder met het vrij verkeer van kapitaal en de vrijheid van vestiging.  Met deze uitspraak van de Hoge Raad zijn de vorderingen van Essent op de Staat definitief afgewezen.
In het kader van de verkoop van Attero aan Waterland hebben de verkopende aandeelhouders een aantal garanties en vrijwaringen gegeven aan Waterland. Het merendeel van deze garanties en vrijwaringen is door de Verkopende Aandeelhouders overgedragen aan CSV Amsterdam. Nadat in juni 2016 een compromis werd bereikt tussen CSV Amsterdam BV, Recycleco B.V. en Attero Holding B.V. over betwiste (fiscale) claims alsmede over een belastingteruggave is in april 2020 een tweede en finale compromis bereikt tussen voor de beëindiging van alle resterende geschillen met betrekking tot betwiste (fiscale) claims, alsmede over een belastingteruggave. Het resterend vermogen op de Escrow-rekening van ruim € 8 miljoen is in mei 2020 onder inhouding van € 150.000 voor aanvulling van het werkkapitaal uitgekeerd aan de aandeelhouders.  

CSV zal voorlopig nog voortbestaan om op eigen kosten en risico namens Deponie Zuid B.V. (vennootschap onder Attero Holding B.V.), in overleg met de aandeelhouderscommissie, het bezwaar en/of beroep te voeren tegen de Belastingdienst ten aanzien van de naheffingsaanslag afvalstoffenbelasting. Na afwikkeling van deze bezwaar- en eventuele gerechtelijke procedure of eventuele voortijdige beëindiging van deze procedure (bijvoorbeeld door een mogelijk compromis tussen de Belastingdienst en CSV of een besluit van de Aandeelhouderscommissie de procedure niet verder voort te zetten) zal CSV kunnen worden opgeheven en de resterende liquide middelen kunnen worden uitgekeerd aan de aandeelhouders naar rato van het aandelenbelang. Op 14 september 2023 heeft de belastingdienst de bezwaren ongegrond verklaard. Op 19 december 2023 heeft de AHC ingestemd met het verder bestrijden van de naheffingsaanslag door een beroep bij de rechter in eerste aanleg aan te tekenen.

Circa 6%

Provincie Groningen is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en in de aandeelhouderscommissie.

Risico's blijven beperkt tot de omvang van de kapitaalinbreng.

Naamloze vennootschap

Groningen

De N.V. NOM is opgericht met als doel de werkgelegenheid in Noord-Nederland te bestendigen en te ontwikkelen door het stimuleren van duurzaam winstgevende activiteiten. De activiteiten waarmee de NOM haar doel wil bereiken is het verstrekken van risicodragend kapitaal (leningen, aandelenkapitaal) aan mkb-bedrijven, het bevorderen van investeringen door onder andere het acquireren van (buitenlandse) bedrijven en het initiëren en ontwikkelen van innovatieve projecten. De richting en inzet van de NOM is vastgelegd in een strategisch kader dat door de aandeelhouders is vastgesteld.

In 2023 hebben de aandeelhouders besloten het strategisch kader te evalueren en indien gewenst aanpassen. Dit zal in 2024 plaatsvinden.

De NOM is een overheidsvennootschap, waarvan het Rijk en de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe aandeelhouders zijn. Het Rijk bezit 50% van de aandelen en de provincies ieder 16,67%. Jaarlijks kennen wij de NOM een subsidiebijdrage toe - gezamenlijk met de drie provincies in één beschikking - op basis van een werkplan, waarin prestatieafspraken worden gemaakt.

De provincie Groningen is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Door de aankoop van de NOM-aandelen in 2016 en de agiostortingen in 2020 en 2021 loopt de provincie het risico dat de marktwaarde van de NOM (bepaald door de optelsom van de waarde van de NOM-participaties en het eigen vermogen van de NOM) fluctueert en mogelijk lager uitvalt dan de verkrijgingsprijs. Dit heeft als gevolg dat mogelijk een voorziening moet worden getroffen. De hoogte van het risico's is gemaximeerd en is maximaal gelijk aan de omvang van onze kapitaalinbreng (€ 28,1 miljoen). In de provinciale jaarrekening van 2022 is hiervoor een bedrag van € 982.000 als voorziening opgenomen. Door een hogere marktwaarde ultimo 2023 valt de voorziening bij de jaarrekening 2023 vrij ten gunste van het rekeningresultaat.  

Besloten vennootschap

Groningen

Het Investeringsfonds Groningen (IFG) heeft als doel de vestiging, groei en vernieuwing van ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf in Groningen te stimuleren. Het investeringsfonds van € 40 miljoen neemt deel in andere fondsen voor het bedrijfsleven en een deel van de middelen is geoormerkt voor het Acquisitiefonds Groningen dat ook rechtstreeks financieringen aan mkb-bedrijven verstrekt. In 2019 is het fondsvermogen van IFG tijdelijk uitgebreid met maximaal € 20 miljoen. Deze uitbreiding maakt het mogelijk dat IFG door kan gaan met het investeren/participeren in nieuwe doelfondsen. Het fonds is revolverend. Dat betekent dat de opbrengsten van de investeringen weer worden ingezet voor nieuwe aanvragen. Op deze manier willen we de economie in Groningen stimuleren.

Door de verkoop van diverse participaties is 2022 het eerste jaar geweest dat een positief resultaat is ontstaan. Conform gemaakte afspraken is in 2023 een bedrag van € 4,4 miljoen aan dividend aan de provincie uitbetaald.

De provincie heeft een belang van 100% in het aandelenkapitaal.

De provincie is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Er bestaat een risico dat een deel van de gestorte middelen niet terugkomt. We gaan uit van een revolverendheid van 90% tot 100% maar het investeren in jonge, groeiende bedrijven brengt extra risico's met zich mee. Daarom wordt de Algemene reserve verhoogd met € 8 miljoen. Door tijdelijke uitbreiding van het fondsvermogen van IFG met € 20 miljoen hebben uw Staten ook ingestemd met een aanvullende risicoafdekking van maximaal € 4 miljoen vanuit het krediet Provinciale meefinanciering. In de periode 2019 tot en met 2025 zal dit bedrag toegevoegd worden aan de Algemene reserve.

Naamloze vennootschap

Eelde

Groningen Airport Eelde N.V. houdt zich bezig met het beheer, de exploitatie en de verdere ontwikkeling van de luchthaven Eelde. De luchthaven is een belangrijk onderdeel van de publieke basis infrastructuur van Noord-Nederland. Het investeren in de concurrentiekracht van de luchthaven vergroot de aantrekkingskracht van de regio als vestigingslocatie voor bedrijven, wat een voorwaarde is voor verdere groei van de werkgelegenheid bovenop de bestaande directe en indirecte werkgelegenheid die wij hiermee behouden.

Het jaar 2023 heeft in het teken gestaan van het verder uitvoeren van de toekomstvisie (opgesteld in 2021), waaronder:

• Zeker stellen van de langere termijn (continuïteit) door borgen van financiering;
• Vooroplopen in duurzame en innovatieve luchtvaart;
• Voor het vestigingsklimaat waardevolle lijndiensten en unieke bestemmingen voor de regio;
• Verbreden van de maatschappelijke rol en dienstverlening (aanvullend op de stationering van de traumahelikopter en het Mobiel Medisch Team en de vluchten met donororganen ten behoeve van orgaantransplantatie in het UMCG);
• Meer bedrijvigheid en verbreding van inkomsten door het benutten van commerciële kansen.

Op basis van de liggende toekomstvisie heeft de luchthaven een nieuwe strategie 2024-2033 met financiële onderbouwing opgesteld en aan de aandeelhouders aangeboden met daarin ook het verzoek voor een overheidsbijdrage voor de kosten en investeringen in openbare vliegveiligheid (NEDAB). In december 2023 heeft Provinciale Staten het Statenvoorstel behandelend en ingestemd met het beschikbaar stellen van maximaal € 22,994 miljoen voor de komende tien jaar aan NEDAB-bijdrage.
In 2023 is een MIRT-subsidie van € 6,5 miljoen beschikbaar gesteld door het Rijk voor een veilige ontsluiting van het te ontwikkelen bedrijventerrein Bravo op de luchthaven. De voorbereidingen hiervoor worden nu getroffen. GAE heeft eind 2023 een voorlopige aanvraag voor een nieuw Luchthavenbesluit (LHB) ingediend. In 2023 is de samenwerking tussen GAE en Schiphol verder geïntensiveerd.

De aandelen in Groningen Airport Eelde N.V. worden gehouden door de provincies Groningen en Drenthe (ieder 30%), de gemeente Tynaarlo (14%) en FB Oranjewoud Participaties (26%).

De provincie Groningen is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Risico's blijven beperkt tot de omvang van de kapitaalinbreng.

Naamloze vennootschap

Groningen

Het Waterbedrijf Groningen N.V. is een overheidsvennootschap met als belangrijkste doel het zorg dragen voor de drinkwatervoorziening (het produceren en leveren van drinkwater) in haar verzorgingsgebied. Daarnaast houdt het Waterbedrijf Groningen zich bezig met verschillende geliberaliseerde activiteiten op het gebied van industriewater (North Water B.V.) en watertechnologie (Waterlaboratorium Noord) en is actief op het gebied van Energie & Water (Waterbedrijf Duurzaam B.V) en Internationale Samenwerking.

Het Waterbedrijf heeft te maken met een verhoging van de (vervangings)investeringen. In combinatie met een prijsstijging voor de uitvoering van de investeringen is in 2022 besloten om de (drink)watertarieven voor 2023 aanzienlijk te verhogen.

Alle aandelen worden gehouden door de provincie Groningen en de gemeenten die geheel of gedeeltelijk in het voorzieningsgebied liggen. De provincie Groningen heeft een aandelenbelang van circa 10%.

De provincie Groningen is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

De geliberaliseerde activiteiten worden uitgevoerd door afzonderlijke vennootschappen, waardoor de risico's voor de provincie Groningen en de drinkwatervoorziening beperkt blijven. Risico's blijven beperkt tot de omvang van de kapitaalinbreng.

Naamloze vennootschap

Den Haag

De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is de bank van en voor overheden en instellingen met een maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee is de bank essentieel voor de publieke taak.

In het voorjaar van 2022 heeft BNG Bank het besluit genomen om de eerste lening ad € 50 miljoen - die wij hebben afgesloten in 2015 - per 17 mei 2022 af te lossen, nadat in het voorjaar 2021 het besluit was genomen om de lening een jaar te verlengen. In 2023 heeft BNG besloten om de tweede lening ad € 50 miljoen - die wij hebben afgesloten in 2016 - wederom met minimaal een jaar te verlengen.

De provincie Groningen bezit 75.250 aandelen à € 2,50. Dit is een belang van 0,135% in het totale aandelenkapitaal (55.690.720 aandelen à € 2,50). De provincie Groningen heeft nog één lopende achtergestelde hybride lening met BNG.

Eind 1990 heeft de provincie Groningen aandelen gekocht van de BNG. Als mede-eigenaar van deze bank is de provincie Groningen betrokken bij de verdere ontwikkeling van de BNG en haar doelen.

Risico's blijven beperkt tot de omvang van de kapitaalinbreng. De uitkering van het dividend kan op aanbeveling van de ECB worden beperkt of opgeschort, bijvoorbeeld zoals dit tijdens de coronacrisis heeft plaatsgevonden.

Besloten vennootschap

Groningen

GROEIfonds B.V. is in 2016 opgericht door stichting Economic Board Groningen (EBG) met als doel om uit hoofde van maatschappelijk belang de economie in het werkgebied van EBG te versterken en is door EBG gevoed met € 40 miljoen uit de beschikbare € 97,5 miljoen voor het verbeteren van het economisch perspectief. Het GROEIfonds is een revolverend investeringsfonds en biedt (achtergestelde) leningen aan of neemt een aandeel in mkb-bedrijven die in Noord-Groningen gevestigd zijn, zich daar willen vestigen of plannen hebben.  

In 2022 is de strategische koers van het GROEIfonds herijkt en heeft dit geleid tot een nieuwe strategische koers. De focus is aangepast naar het regionaal mkb (bestaand of nieuw) dat een maatschappelijk effect heeft in de zin van werkgelegenheid, brede welvaart of een bijdrage leveren aan het totale ecosysteem. De naam van het GROEIfonds is in ook gewijzigd in Groninger Groeifonds om de verwarring met het nationale Groeifonds te voorkomen. In 2023 heeft het GROEIfonds de portefeuille van kredietunie Groningen overgenomen. De aandeelhouders hebben in 2023 besloten om een Raad van Commissarissen in te stellen. De werving hiervan is in 2024 gestart.

De provincie Groningen heeft eind 2021 33,33% in GROEIfonds B.V. overgenomen van EBG. Het is de bedoeling dat op termijn de inbreng (€ 8 miljoen) terugvloeit naar de provincie.  

De provincie Groningen is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Ons nominaal aandeel van € 8 miljoen kan minder waard worden als bedrijven niet of deels niet in staat zijn te voldoen aan hun financiële
verplichtingen. Hiervoor zijn beheersmaatregelen getroffen.